Een vriend vraagt je om een gunst, je schoonmoeder wil onverwachts langskomen en in de vergadering ben jij de eerste die zich aanbiedt als vrijwillig voor een vervelend klusje. Ben jij ook zo goed in ‘ja’ zeggen? Het zorgt ervoor dat er vaak meer taken bij jou liggen, zowel binnen je relatie als op je werk, in de kerk of bij een commissie. Achteraf denk je: Stom! Waarom heb ik daar nou ‘ja’ tegen gezegd? En achteraf voel je je misschien wel pissig.
Ik kon geen ‘nee’ zeggen. Bij mij was het: U vraagt, wij draaien. Dus als mijn baas me een taak gaf, kwam het op mijn to-do-lijstje erbij. Van binnen was ik boos. Ik had al zo veel werk te doen. Hoe had ze in vredesnaam gedacht dat ik dit zou gaan oplossen? Ik maakte er volledig mijn probleem van.
Toen ik na mijn burnout ergens anders ging werken, kreeg ik een collega die heel anders reageerde dan ik. Ook haar baas kwam met allerlei wilde ideeën en opmerkingen dat er niemand anders was die dit kon oppakken. Mijn collega dacht even na, keek naar haar planning en maakte haar werkhoeveelheid (rustig) bespreekbaar. Ze was geen slachtoffer. Sterker nog, ze onderhandelde over wat zij dacht dat belangrijk was om nu te doen. Ze maakte er een gezamenlijk probleem van.
Mijn baas had de neiging (vond ik) om me met allerlei rotklusjes op te zadelen, terwijl ik een solofunctie had en de enige was die andere, belangrijkere taken kon doen. (De frustratie zit er nog steeds een beetje in, ik ben me op dit moment eigenlijk aan het verdedigen!) Mijn collega zou tegen haar baas zijn ingegaan. Dat het een slecht idee was om die belangrijkere taken te laten liggen. Dat de prioriteit ergens anders moest liggen. Ik had nog zoveel te leren!
Nu ik werk als zelfstandig therapeut, voeg ik ook nog steeds taken toe aan mijn lijstje. Ik ben geen milde baas voor mijzelf. Al die tijd zat het in mijzelf. Ik vond dat het moest. Waarom? Anders zou mijn baas teleurgesteld zijn in mij, misschien wel boos worden. En dat… was het ergste wat me kon overkomen.
Het ergste wat je kan overkomen
Herken je dit patroon? Van veel te veel op je bordje hebben liggen en dan hopen dat iemand anders inziet hoe zwaar jij het hebt en je vervolgens komt redden? Dit. Is. Niet. De. Realiteit. Niemand gaat jou redden.
Dus waarom doe je zo? Wat is het ergste wat je kan overkomen? Nu denk je misschien dat jij best ‘nee’ zou kunnen zeggen, maar heb je allemaal goede redenen waarom je dat niet doet. Angst om te falen, de overtuiging dat je voor anderen klaar moet staan, de christelijke gedachte dat je de ander hoger moet achten dan jezelf, en misschien ook wel de angst dat iemand boos of teleurgesteld wordt.
In plaats van duidelijk mijn grens aan te geven, ging ik klagen, verdedigen, uitleggen. Ik ging niet onderhandelen: simpelweg mijn positie kenbaar maken en dingen zeggen als
- “dit komt me nu niet uit, vraag het me gerust later nog eens”
- “ik voel me hier niet goed bij, dus nee”
- “nee, ik heb nu geen zin om mee te gaan”
- “nee, ik heb liever dat je iemand anders vraagt”
- “nee mijn prioriteiten liggen anders”
- IK WIL DIT NIET
Mag dat?
Zeg eens wat vaker nee
Oké visualiseer dit maar even: je vriend vraagt je om een gunst. En stel je dan voor dat je ‘nee’ zegt. Je zus vraagt je om op te passen. Nee. Je baas wil dat je in die andere werkgroep gaat. Nee. Drie keer raden hoe jij je dan voelt.
Zeg eens wat vaker nee. En voel eens hoe groot de spanning dan wordt. In je lijf en ook even tussen jou en die ander. Als je net zo erg bent als ik, ga je de leegte tijdens een stilte opvullen. Door jezelf maar weg te cijferen en het toch maar te doen. Of door ‘nee’ te zeggen, daarna te lijmen en het alsnog wel te doen.
Dus bijt eens op je tong. Het is heel simpel. Je houdt gewoon je mond en je verdraagt het ongemak.
Ik kan je nu vertellen hoe je moet onderhandelen, maar dat werkt nog niet. Leer eerst maar eens nee zeggen. En dat is in het begin even bot en onaangepast. Wil je het jezelf makkelijker maken? Zeg dan: “Nee. Het klinkt misschien een beetje bot, maar ik ben wat vaker nee aan het zeggen omdat ik de neiging heb om overal ja op te zeggen. En dat is niet goed voor me. Maar mijn antwoord is dus nee.”
Als je heel goed bent in één kant van de pool (JA, IK WIL), mag je jezelf de tijd geven om even door te slaan naar de andere kant (NEE IK WIL NIET). Je komt heus wel weer in het midden terecht hoor, met jouw overtuigingen over anderen helpen, niet tot last mogen zelf, de ander belangrijker vinden dan jezelf, geen ruzie willen, enzovoorts. 😉
Ja zeggen is niet per se liefdevol
Kun je dit wel maken? Ja, want gedwongen zelfopoffering is geen liefde. Als je je slachtoffer voelt van de situatie of je houdt stiekem een rekening bij voor wat je allemaal hebt gedaan voor je partner of iemand anders, dan is dat geen oprecht ‘ja.’ Zeg dan eerst maar een tijdje ‘nee’. Zodat je het verschil gaat voelen. Als je geen ‘nee’ mag zeggen, is je ‘ja’ ook weinig waard. Geldt ook voor veel situaties in je relatie. Denk maar eens aan wat je partner allemaal van jou kan willen (aandacht, tijd samen, seks). Mag jij wel ‘nee’ zeggen?
Nee zeggen is soms ja zeggen tegen jezelf
Elke keer als je ‘nee’ zegt tegen iets, blijf je ruimte over houden. In je hoofd of in je agenda. Je houdt energie over voor iets anders. Voor jezelf. Dus nee zeggen tegen het verzoek van een ander is ‘ja’ zeggen tegen jezelf.
Vergis je niet. Die energie en tijd gaat de komende tijd eerst op aan stress.
- Wat zal die ander nu van me denken?
- Zou hij boos zijn?
- Ze vinden me vast een aso nu
- Nu is er niemand dit dit oppakt
Maar geloof me, je wordt er beter in. Adem in, adem uit.
En weet je wat het mooie is?
Op een dag vraagt iemand je om een gunst. En dan zeg je soms ‘ja’. Niet omdat het moet, maar omdat jij dat wilt doen voor een ander. Dat is liefde. Dan is jouw ‘ja’ ook een oprechte ‘ja’. En je ‘nee’ een rustige, eerlijke ‘nee’.
Je bent het waard om JA te zeggen tegen jezelf.