Schoonfamilie en schoonouders. Een heet hangijzer bij heel veel stellen. Vooral in het begin van je relatie loop je er tegenaan dat je ouders en je schoonouders ook dingen van jullie willen en van jullie vinden, terwijl je eigenlijk nog aan elkaar moet schaven en schuren en en dat kan dus voor best wel wat gedoe zorgen.
Eigenlijk komen jullie uit twee compleet verschillende culturen. Je verwacht misschien dat je partner denkt en is zoals jij, maar het tegendeel is waar. Tot in de kleinste details komt je partner uit een compleet andere situatie.
Denk maar aan:
- Of je partner beide ouders nog heeft
- Hoeveel kinderen er in het gezin waren
- Hoe vaak de ouders samen weg gingen
- Hoe vaak de auto werd gewassen
- Of er patat werd gegeten op zaterdagavond
De verschillen zitten in belangrijke en onbelangrijke dingen.
Patat op zaterdagavond
Toen mijn man en ik een relatie kregen, aten we vaak bij hem thuis op zaterdagavond. Daar werd friet gebakken voor de hele familie en niets was te gek. Iedereen kon mee eten en er waren heel veel snacks. Ik heb er leuke herinneringen aan!
En toch, zodra wij getrouwd waren en zeker toen er kinderen kwamen ging ik dit concept aanvechten. Hij vond eens per week friet leuk voor de kinderen en lekker makkelijk. Ik vond het niet gezond en eigenlijk maar een rare gewoonte. Waarom zou iemand dat willen?
Waar ik tegenaan liep is dat dat hij van zijn ouderlijk huis dit mee wilde nemen naar ons nieuwe gezinssysteem. En het paste niet bij wat ik gewend was, want wij deden dat niet zo vroeger. Misschien willen we kopiëren wat we als kind gewend waren.
Maar als ik eerlijk ben…
Ik heb als kind altijd op zaterdag de friet in de wijk geroken, want er waren meer buurkinderen waar de frietpan aan werd gezet. Ik weet nog hoe graag ik dat ook wilde. Wat raar dat ik juist deze gewoonte ging aanvechten!
Dus ja, daar kregen we ruzie over. Een voorbeeld van gedoe dat je krijgt over verschillen in waar je vandaan komt.
Strijd tussen culturen
Wanneer je schoonouders een grote rol spelen in jullie leven, dus je ziet en hoort ze vaak en je partner is nog super loyaal aan zijn of haar ouders, dan kan er uiteindelijk strijd tussen jou en je partner ontstaan.
Misschien omdat je je er niet bewust van bent dat er een strijd is tussen twee culturen die prima naast elkaar kunnen bestaan.
Wat neem je mee?
Je moet samen een nieuwe cultuur creëren. Dan heb ik het over gewoonten en rituelen zoals patat op zaterdagavond, maar ook over verwachtingen. Denk aan of je als vrouw gaat werken of thuis blijft bij de kinderen. Of hoe je omgaat met geld: geef je het uit aan dure spullen of zet je het juist op de bank? Ben je zuinig of durf je te genieten van wat je hebt? Ben je gewend om te delen?
Als het gezin erg naar buiten is gericht in plaats van naar binnen, dan kan het zomaar zijn wanneer je volwassen bent en een relatie hebt, jij ook denkt dat je zo naar buiten gericht moet zijn.
Eigenlijk is gewoon de vraag: wat wil jij meenemen van je ouders? En wat neemt je partner mee? En hoe is dat anders dan jij gewend bent? Kunnen jullie daar samen een nieuwe vorm in vinden? Een nieuwe cultuur creëren waar jullie je allebei prettig in voelen.
Dit is alleen mogelijk als je het gesprek met elkaar aangaat. Als je je er bewust van bent dat er heel veel items in jouw rugzak zitten die je meeneemt je relatie in. Rituelen, gewoonten, overtuigingen. We zijn ons hier vaak niet eens bewust van en praten er ook niet over met elkaar, maar dat kun je wel actief samen opzoeken.
Weet je wat bij jouw cultuur hoort?
Toen ik deze podcast ging voorbereiden, dacht ik ook na over voorbeelden van rituele en gewoonten. Die lijst werd eindeloos! Als je er eenmaal aan begint, ga je steeds meer dingen zien. Dus kijk eens of jij ook zo’n lijst kunt maken van hoe het er bij jullie thuis aan toe ging en hoe anders dat is van hoe het bij je partner ging. Vergelijk ook met wat je bij vrienden ziet en hoe dat anders is.
Het maakt niet uit waar je het mee vergelijkt, maar kijk eens of je dat wakker kan maken in jezelf. Dat je gaat herkennen wat er bij jouw cultuur hoort.
Het zit bijvoorbeeld ook in of jij wel of geen ruzie ‘mag’ maken. Als er bij jouw partner thuis vroeger niet gesproken werd over ingewikkelde zaken, dan gaat hij of zij dat meenemen in de relatie met jou. Met als gevolg dat jij denkt: maar waarom praten we dit niet gewoon uit?
Je komt dus veel verschillen tegen en dat kan onbegrip opleveren. Je kunt elkaar vervolgens gaan proberen te overtuigen:
Het is echt beter om friet te eten op zaterdagavond. Het is echt heel goed dat onze ouders op de kinderen passen. Ook al wil jij dat niet, het is wel beter zo.
Wie bepaalt de relatie?
Dus de uitdaging is niet alleen om alles uit je rugzak te gaan halen en op tafel te leggen, maar ook: wat zet jij daar tegenover? Hoe ging dat bij jou anders dan?
Wees nieuwsgierig naar elkaar. En is het oké dat we daarin verschillen en kunnen we wegblijven van goed en fout?
Want als alleen jouw ervaringen goed zijn – zo ben ik mijn relatie ook ingestapt – dan bepaal je eigenlijk in je eentje de relatie. Je bepaalt in je eentje de cultuur en je partner doet niet mee.
Als je dat wilt: blijf lekker bij je ouders wonen. Investeer in de de relatie met hen en in de cultuur die daar is.
Maar heb niet de illusie dat je samen met je partner een cultuur hebt gecreëerd. Het heeft voor mij een tijdje geduurd voordat ik daar achter kwam. Nu vind ik het super leuk om te ontdekken dat er steeds meer vanuit de rugzak van mijn partner op tafel komt te liggen. Stiekem vind ik het meeste ook wel leuk.
En nu de patat op zaterdagavond bij ons is ingevoerd, ben ik er heel blij mee. We zetten een film aan en de kinderen vinden het een feest. Het is een verrijking. Waarom heb ik dat ooit aangevochten?
Onderhandelen in plaats van veranderen
Er gebeurt dus iets in ons zodra er sprake is van een verschil. Dan stoeien we met elkaar. Het kan ook zijn dat je iemand bent die zich misschien sneller terugtrekt en zich aanpast: we doen het wel op jouw manier.
Doe dat dus niet, maar heb het er met elkaar over. Niet op de manier van ‘zo ging het bij mij’ maar meer: wat betekent dat voor jou, wat heeft je dat opgeleverd, wat vond je er mooi aan, wat vond je er pijnlijk aan? En deel gerust als je het lastig vindt, en waarom. Heb daar een kwetsbaar gesprek over.
Nu kun je denken: tsja, patat op zaterdagavond, is dat nu zo belangrijk? Maar je zult er toch een weg in moeten vinden samen. Wanneer je dat niet doet, moet je elke keer opnieuw onderhandelen. Eten we nu wel of geen friet?
Voer zo’n gesprek goed en het is voor eens en voor altijd klaar. Nou, zo zijn er 100.000 gesprekjes die je in je relatie kunt gaan voeren. Misschien wel een miljoen. Ik hoop ook dat jullie dat doen, zeker als het gaat om waar je vandaan komt en welke invloed je ouders en schoonouders hebben.
Rugdekking bieden
Het kan natuurlijk ook zo zijn dat jouw ouders en schoonouders best wel een stempel drukken op je relatie. Omdat zij gewoon wat stelliger aanwezig zijn in hoe ze vinden dat het hoort. Het helpt als jullie hier samen meer een weg in hebben gevonden, er samen mee hebben gestoeid. Wanneer jullie verschillende culturen samenkomen, schuurt dat misschien wel even, maar het is niet zo dat je partner meteen opgaat in de oudercultuur en het eens is met hen.
Dit is vaak de klacht die stellen hebben wanneer er gedoe is met schoonouders: ze voelen zich niet gesteund door hun partner. Dus trek samen één lijn, ook al is dat misschien niet helemaal wat je wilde. Misschien wil je niet elke zondag op bezoek bij je schoonouders, maar kun je er wel vrede mee hebben als je partner dat doet? Of kun je een manier vinden om soms wel en soms niet mee te gaan?
Of: ik weet dat jouw moeder altijd thuis was voor de kinderen, maar ik heb echt een andere behoefte. Kunnen we het daar over hebben?
Het lastige is dat we heel vaak polariseren. We gaan het scherp tegenover elkaar zetten. Maar ik zou je zo gunnen dat je er van een afstandje naar kan kijken en gewoon kan denken: oké, hoe gaan wij als twee verschillende mensen samen iets nieuws creëren?
Soms laten ouders of schoonouders hun kind maar moeilijk los. Het zit natuurlijk ingebakken dat je voor je kind wilt zorgen en bezorgd bent als je kind iets doet wat niet strookt met jouw cultuur of overtuigingen. Dit maakt het lastig, want hoe loyaler jij bent aan je ouders en hoe loyaler ook je ouders aan jou zijn, hoe minder ruimte er is om iets te creëren met je partner.
Het proces van loskomen
Dit gaat over emotioneel volwassen worden. Durf je het risico te nemen dat je ouders teleurgesteld in je zullen zijn? Bezorgd zijn? Het misschien wel afkeuren wat jullie doen of laten? Kun je dat bij hen laten?
En als ouders niet loslaten, is het dan een optie om behalve emotionele afstand ook wat meer lichamelijke afstand te creëren?
Ik vond het heel prettig dat er na ons trouwen een uur afstand zat tussen ouders en schoonouders. Zodat mijn man en ik gewoon echt onze eigen weg konden gaan. Loskomen is een proces.
Ik denk dat het heel belangrijk is om je bewust te zijn van de invloed die ouders en schoonouders hebben op jullie relatie, op jullie communicatie en dat je daarin dus echt samen naar de tekentafel gaat en gaat besluiten: wat gaan we hiermee doen?
En: het gaat niet mijn manier worden en het gaat ook niet helemaal jouw manier worden. Maar we gaan erover onderhandelen en we kijken hoe we hierin samen een team kunnen worden. Dán ervaar je rugdekking, dan ervaar je steun en dan ga je je eigen cultuur creëren.
Je zult zien dat je dan ook minder gedoe hebt met je ouders en met je schoonouders.