Je partner heeft kritiek op wat je doet en je voelt je ontzettend ‘niet gezien’. Je hoort jezelf fel uithalen. Je wordt geraakt. Soms worden we overvallen door heftige emoties die niet in verhouding staan tot wat er gebeurt. Dat is een teken dat er iets diepers in jou geactiveerd wordt. Zie het als een geraakt kind, dat even niet meer weet hoe het op een gezonde en volwassen manier kan reageren. Hoe kun je nou leren zorgen voor dit kind in jezelf?
We hebben allemaal blauwe plekken in onze jeugd opgedaan, de een meer dan de ander. Deze blauwe plekken neem je mee in je volwassen leven. Je neemt ze ook mee je relatie in. Door iets wat je partner (of iemand anders) doet, kun je ineens overvallen worden door een heftig gevoel van bijvoorbeeld machteloosheid, schaamte of angst.
Dat zijn soms lastige gevoelens om mee om te gaan. We schelden, drinken of lachen ze weg. Maar hier is de clou: deze gevoelens hebben je aandacht nodig. Het is een teken dat er een kwetsbaar deel in je zit, een blauwe plek, misschien zelfs wel een wond. Een kwetsbaarheid waar je partner niet in de eerste plaats verantwoordelijk voor is. Jij mag zelf leren zorgen voor dit kind. Zodat je op een volwassen, gezonde manier op je partner reageert.
Vaak besteden we deze verantwoordelijkheid uit aan mensen om ons heen. Dat zorgt voor veel teleurstelling, pijn en ook onbegrip en boosheid bij de ander. Mijn persoonlijke ontdekking in dit proces: niemand blijkt beter te kunnen zorgen voor dit kind in mij dan ikzelf! Wat een bevrijding.
Wat is schematherapie?
De Amerikaanse psycholoog Jeffrey Young ontwikkelde de schematherapie in de jaren negentig. Hij ontdekte dat de steeds terugkerende, heftige emoties van zijn cliënten, terug te voeren waren op patronen die ze in hun jeugd ontwikkeld hadden. Young beschreef achttien schema’s, de patronen waar je steeds weer tegenaan loopt. Bijvoorbeeld Verlating/Instabiliteit, Minderwaardigheid/Schaamte of Wantrouwen/Misbruik. Door met deze schema’s te werken, kun je van een afstand kijken naar hoe het komt dat je vandaag nog steeds zo reageert. Je leert herkennen vanuit welk ‘deel’ (ook wel ‘modus’ genoemd) je reageert op welk moment. Reageer je nu als dat bange kind dat nog steeds veiligheid en geborgenheid zoekt? Of reageer je als een boos kind dat zich nog steeds niet gehoord voelt? Spreek je jezelf aan als een liefdevolle, begrenzende ouder of als een kritische of zelfs straffende ouder?
Wat zijn de emotionele basisbehoeften van een kind?
- veilige hechting met je ouders
- autonomie (zelfstandig mogen zijn, onafhankelijk)
- duidelijke grenzen die bij je leeftijd passen
- je behoeften en emoties mogen uiten
- spontaniteit en spel
Schema’s ontstaan als een basisbehoefte van een kind niet wordt vervuld. Het kan niet anders dan dat ouders tekortschieten. Het gaat hier alleen niet om schuld, maar om erkenning voor het gemis of de pijn.
We kennen toch allemaal dat gekrenkte of verloren gevoel? Of die hoge eisen die we (nog steeds) aan onszelf stellen? Schematherapie is bij uitstek geschikt wanneer je veel tekort bent gekomen en dus veel schema’s hebt ontwikkeld.
Wat kan schemagerichte therapie doen?
In mijn praktijk werk ik regelmatig met mijn cliënten vanuit de schemagerichte aanpak, ook wanneer de problemen niet enorm zijn. Het geeft namelijk op een praktische manier inzicht in je patronen, waar ze vandaan komen en hoe je ermee om bent gegaan in je leven. Hele fijne therapievorm als je concreet aan de slag wilt met jezelf, of eindelijk wilt snappen waarom je nou steeds met je partner in dezelfde situaties terecht komt… Het kan partners over en weer veel inzicht geven, en begrip.
We hebben allemaal een kind in ons dat dringend nog iets nodig heeft van een volwassene. De kunst is om te leren hoe je zelf die gezonde volwassene kunt zijn, zodat je jezelf kunt geven wat je nodig hebt en op een effectieve manier hulp kunt vragen als het je even niet lukt. Eerst ga je met de therapeut in gesprek hierover, maar uiteindelijk leer je liefdevol met jezelf in gesprek te gaan. Soms heb je gewoon een extern voorbeeld nodig om mee te beginnen. In feite leer je een goede vader of moeder voor jezelf te worden.
Zelf aan de slag?
Een mooi zelfhulpboek is dat van Hannie van Genderen e.a, Patronen doorbreken. Ontdek welke modi (delen) jij hebt en welke overlevingsmechanismen je hebt ontwikkeld.
Wanneer je merkt dat jouw patronen hardnekkig zijn of je weet niet goed hoe je nou zo’n vader of moeder voor jezelf kunt zijn, dan kun je beter samen met een therapeut aan de slag. Die kan jou begeleiden naar de pijnpunten, zorgen dat je krijgt wat je nodig hebt en op die manier alsnog verwerken wat je hebt meegemaakt of gemist.
Samen aan de slag?
Wil je samen met je partner of juist individueel aan de slag met jouw blauwe plekken en met dat kind in jezelf? Maak dan een afspraak in mijn praktijk en geef gerust aan als deze therapievorm je aanspreekt. Samen zoeken we naar een vorm van werken die bij jou en jullie past.