Een vriend vertelde me dat hij een reactie op Facebook had gegeven op een artikel over relaties. Meteen kreeg hij de vraag of het wel goed ging thuis. Een therapeut vertelde me dat ze zich schaamde om met bepaalde onderwerpen geassocieerd te worden. Gewoon omdat ze bang was voor wat haar omgeving van haar zou vinden. Wat als ze haar geloofwaardigheid als therapeut verliest? Dus dit hoeft niemand te weten.

Waarom we dit wél moeten weten

Brené Brown* zegt dat we zonder kwetsbaarheid geen intimiteit hebben, geen (h)echt contact. Door onszelf te beschermen, ontnemen we een ander (en onszelf) intimiteit en veiligheid. Met elkaar houden we zo eenzaamheid, schaamte en onbegrip in stand. Je voelt je pas echt begrepen als je wat jij voelt terugziet in de ogen van een ander. Als iemand écht met je meevoelt. Maar om aan elkaar te laten zien wat we echt voelen, moeten we door een stuk schaamte heen.

*Brené Brown heeft onderzoek gedaan naar schaamte en kwetsbaarheid. Bekijk haar TED-talk, lees haar boek De kracht van kwetsbaarheid of De moed van imperfectie.

Schaamte zorgt voor eenzaamheid

Toen mijn man en ik compleet vastliepen in onze relatie, durfden we daar niet open over te zijn. Ook niet toen we nog maar een beetje vastliepen trouwens. Later ontdekten we dat onze ruzies helemaal niet zo uitzonderlijk waren. Andere stellen bleken het ook wel eens moeilijk te hebben of elkaar de tent uit te vechten. Maar in al die jaren dat we zochten naar hoe we een goede, leuke relatie konden hebben (wat dus niet zo goed lukte), heb ik me heel-erg-eenzaam gevoeld en me geschaamd voor de kwaliteit van mijn relatie. Ik had ook het gevoel dat ik mijn man zou afvallen, zou ‘beschamen’ als ik open zou zijn over onze relatie. Hij had die behoefte om te delen minder. Dit hoefde niemand te weten.

Achteraf is altijd makkelijker praten

Wat zou het heerlijk zijn geweest als iemand het wél had geweten, ons (h)erkenning had gegeven en ons een goede relatietherapeut had getipt. Omdat ze daar zelf ook wel eens waren geweest en het zo goed bevallen was. Ik durfde pas écht eerlijk over mijn relatie te praten, toen de ergste storm voorbij was en we het weer onder controle hadden. Toen schaamden we ons, nu hebben we iets om trots op te zijn. Wat? Alsof je alleen trots mag zijn als je iets bereikt hebt… En wat als onze relatie die storm niet had overleefd? Dat was niet ondenkbaar. Steun en begrip van andere stellen zou goed voor ons zijn geweest. Maar we lieten ze niet toe. Zó bang waren we om afgewezen te worden. Om af te gaan.

Er is een moment geweest dat we op een evenement over relaties waren en er een stel op ons afkwam. We kenden hen uit onze eigen woonplaats en ze hadden vergelijkbare problemen waar ze heel open over waren. Ik voelde me eerst vreselijk ongemakkelijk (mijn neiging was om me achter een grote plantenbak te verstoppen), maar later nam mijn schaamte aanzienlijk af. Mijn eenzaamheid ook. We waren niet meer de enige. We waren niet gek.

We beschermen onszelf

Open over je relatie praten ligt niet zo voor de hand. Iemand vertelde me laatst dat hij zich zorgen maakte over zijn imago als iemand zou ontdekken dat hij met zijn vrouw naar een therapeut zou gaan. Naar een therapeut stappen we pas als het echt niet meer gaat en er al te veel gezegd en gebeurd is. En als we in een vroeg stadium naar de therapeut gaan (als je elkaar nog lief vindt zeg maar), vertellen we dit ook aan niemand. Waardoor iedereen blijft denken dat het wel heel ernstig moet zijn voordat je naar een therapeut gaat.

Juist door onszelf te ‘beschermen’, laten we de mensen om ons heen in de steek. Het is een vicieuze cirkel. Als jij niet kwetsbaar bent, durft een ander ook niet meer. En zo houden we het met z’n allen in stand. Wie een beetje of heel erg vastloopt heeft het zo hard nodig dat jij de eerste bent die – naast alle mooie kanten van je leven – durft toe te geven: ik ben niet perfect, mijn relatie is moeizaam, ik voel me niet gelukkig, ik ben jaloers, ik ben mijn kinderen zat, ik droom van een eigen huis, ik heb spijt van bepaalde keuzes, ik wil een leuker seksleven, ik droom van een carrière als putjesschepper…

Dat we dit met z’n allen in stand houden, moet toch iedereen weten?

Delen ondanks de schaamte

Dus ik hoop dat je mensen in vertrouwen neemt als je het een beetje moeilijk hebt. Of heel erg. En ik hoop daarom ook dat je dit bericht deelt. En misschien leest dan net dat ene stel dat het zo moeilijk heeft dat ze niet gek zijn als ze soms worstelen met zichzelf of met elkaar. En dat het normaal is om om hulp te vragen als je er zelf even niet uitkomt.