Brainspotting

Wat is een brainspot?

De oogpositie die verband houdt met emotionele activering (je voelt je lichaam reageren) wordt een ‘brainspot’ genoemd. Door naar dat punt te kijken trek je als het ware het desbetreffende laatje in de archiefkast open. Ineens voel je ongemak, stress, verdriet of woede opkomen. Soms kun je die (lichamelijke) gevoelens verklaren, maar vaak ook niet. En dat hoeft gelukkig niet bij Brainspotting. Je hoeft niet te weten wat het is, om te weten dát het er is. Wat het nodig heeft, is dat je de gevoelens die opkomen kunt verdragen. Dan houd je je zenuwstelsel kalm en kan je brein verwerken en archiveren, en nieuwe verbindingen leggen in de vele neuronetwerken (netwerken van gedachten, ideeën en gevoelens) die jij in je leven hebt opgebouwd.

Tip: let maar eens op wanneer je emotioneel wordt, of iemand stelt je een moeilijke vraag. Dan zul je merken dat je onbewust een andere oogpositie pakt. Daar waar je je rustiger voelt, of daar waar je de juiste informatie vindt.

Waar je naar kijkt, bepaalt hoe je je voelt

Bij Brainspotting maken we gebruik van welke ‘brainspot’, welke oogpositie jouw proces het beste dient. Door een oogpositie te kiezen waar je veel meer bij voelt (activatie), of juist een oogpositie waardoor je op een rustige manier (herstel) naar jouw trauma, blokkade, overtuiging of emotie kunt kijken. Samen kijken we welke oogpositie het meest behulpzaam is. We gebruiken een pointer (aanwijsstok) bij die oogpositie, zodat je je makkelijker op dat ene punt kunt focussen en je aandacht kunt richten op wat er in jouw brein en lichaam gebeurt tijdens de sessie.

Bij welke klachten kun je kiezen voor Brainspotting?

Wat gebeurt er tijdens Brainspotting?

Wat je voelt in je lichaam heeft alles te maken met wat er gebeurt in je brein, en wat er gebeurt in je brein komt tot uiting in je lichaam. Dus of je je nou van alles herinnert of alleen maar lichamelijke sensaties ervaart: er komt beweging! Brainspotting bevat 6 belangrijke elementen:

1.  De therapeut zit tegenover je op een afstand die prettig is voor jou
2. Je kunt bilaterale muziek luisteren (activeert beide hersenhelften)
3. Jij geeft aan waar je aan wilt werken (of welke klachten je ervaart)
4. De therapeut beweegt de pointer (aanwijsstok) naar de voor jou beste oogpositie
5. Je volgt wat er gebeurt in je lichaam (sensaties, maar ook herinneringen en emoties)
6. Jij hebt de regie. De therapeut volgt jouw proces en tempo.

1. De therapeut zit tegenover je

De therapeut zit tegenover je, op een afstand die goed voelt voor jou en vraagt waar jij aan wilt werken tijdens deze sessie. Als je je herinnering of trauma niet wilt delen, hoeft dat niet. Je kunt ook alleen vertellen welke klachten je ervaart. Dat jij de regie houdt, is heel belangrijk bij Brainspotting (en bij traumaverwerking!).

2. Bilaterale muziek

De bilaterale muziek die we gebruiken, ontwikkeld door grondlegger David Grand PhD, activeert beide hersenhelften. Je hoort de muziek in het begin van links naar rechts bewegen op de koptelefoon, maar daarna merk je dat waarschijnlijk niet meer. De muziek is rustig en kan ook helpen bij het focussen op jezelf.

3. Waar wil je aan werken?

De therapeut vraagt waar jij aan wilt werken. Bij het benoemen van een bepaalde overtuiging of ervaring, dan zul je dit voelen in je lichaam. We noemen dat de activatie. Je raakt geactiveerd op een bepaald onderwerp. Het is alsof je brein de archiefkast opentrekt en de herinneringen komen in de vorm van lichamelijke reacties naar boven. Je hartslag gaat bijvoorbeeld omhoog, je krijgt zweethanden, een snellere ademhaling, maagpijn of onrust in je ledematen. Soms komen er ook beelden, emoties of negatieve gedachten boven. Dat is allemaal oké, bij Brainspotting is er geen goed of fout.

4. De pointer

Met de pointer zoeken we de oogpositie die bij jouw hulpvraag past (het activatiepunt, of juist een rustigere oogpositie omdat het je anders zo overwhelmed). Door de pointer op verschillende punten stil te houden, kun jij voelen bij welke oogpositie je de klachten meer of minder voelt.

In het begin voelt het misschien wat gek dat de therapeut met een pointer tegenover je zit, omdat je zelf vaak een andere kant op kijkt. Dit went gauw genoeg. Door de aanwezigheid van de therapeut, ben je niet alleen met je ervaringen. Samen volgen we wat er in jou ontvouwt. De therapeut ziet welke reflexen er zijn (knipperen van de ogen, samentrekken van spieren, verandering van ademhaling of emoties). Zolang je naar dit punt blijft kijken, kan je brein doen wat het moet doen om de informatie die vrijkomt te verwerken.

5. Volgen wat er gebeurt

Het enige wat je moet doen, is volgen wat er gebeurt. Sommige cliënten noemen dit een mindful proces, maar het kan ook intens zijn. Zonder er iets aan te veranderen laat je je brein als het ware zien: kijk, daar zit een blokkade. Je voelt de spanning in je lichaam op één plek of het gaat alle kanten op, er komen emoties boven misschien, herinneringen, associaties die je zelf nooit had gekoppeld aan het punt waar jij aan wilde werken deze sessie. En dat is allemaal oké.

6. Jij hebt de regie

De therapeut is aandachtig aanwezig, en vraagt af en toe aan jou wat er gebeurt en of je het nog kunt volgen. Je mag vertellen wat je allemaal ervaart, maar dat hoeft niet. Jij hebt de regie. Ook wanneer je wilt stoppen of het voelt ‘af’ voor dat moment, dan volgt de therapeut jouw behoefte.

Wat levert Brainspotting op?

Elke sessie is anders en de reacties lopen erg uiteen:

• Ik voel meer vertrouwen
• Ik voel me rustig en ontspannen
• Het voelt alsof ik een dutje heb gedaan
• Ik kan niet meer bij het gevoel
• Ik voel me zekerder
• Ik voel mijn pijn niet meer
• Ik begrijp nu beter wat ik zelf wil
• Ik kan eindelijk weer diep ademhalen
• Ik voel minder schaamte
• Ik heb meer begrip voor wat mijn ouders hebben meegemaakt
• Ik heb een opgeruimd gevoel

Sommige cliënten geven aan dat ze minder nachtmerries hebben, minder stress ervaren en meer in contact staan met wat ze voelen en willen. Ook lichamelijk (wat je dus eigenlijk niet kunt scheiden) kan Brainspotting wat opleveren: een ongezond hoge hartslag die daalt, beter slapen, minder hoofdpijn, beter kunnen concentreren, meer kracht in een bepaald lichaamsdeel voelen, enz.

Voor ons als (relatie)therapeut zien we de verandering ook in de sessies erna. Dat onze cliënten rustiger zijn, milder kijken naar zichzelf, rustiger kunnen blijven tijdens een ruzie met hun partner, beter om kunnen gaan met de emoties van anderen én van zichzelf. Allemaal hele behulpzame veranderingen dankzij Brainspotting, ook voor de dynamiek in de partnerrelatie.

En soms levert Brainspotting niet (zichtbaar) veel op. Dan zoek je samen met de therapeut naar een alternatief om met je probleem aan de slag te gaan.

Hoe lang duurt Brainspotting?

Brainspotting kan van een paar minuten tot een uur duren. Wat het beste werkt voor jou. Wij reserveren minimaal 1 uur voor de sessies Brainspotting, omdat we het belangrijk vinden dat je op verhaal kunt komen én om achteraf even bij te komen. Je kunt het brainspotten zelf dus altijd stoppen als je denkt: nu is het genoeg. Of: nu is het af.

Hoeveel sessie heb je nodig van Brainspotting?

Meestal adviseren we om het 2 tot 3 sessies te proberen. Brainspotten moet je ook een beetje leren. Het is voor veel mensen wennen om te voelen wat er gebeurt in je lichaam en dat zonder oordeel waar te nemen. Soms heb je baat bij een paar losse sessies, bijvoorbeeld terwijl je ook relatietherapie volgt, en soms wil je het misschien liever afwisselen met een sessie waarin je meer praat met de therapeut. Jij mag het zeggen. Wij zoeken altijd naar maatwerk en de afstemming met jou als cliënt bij het inplannen van Brainspotting.

Hoe voel je je na Brainspotting?

Na Brainspotting kun je de volgende klachten hebben:

• Moeheid
• Nekpijn
• Hoofdpijn
• Watten in je hoofd
• Zweten
• Trillen
• Spierschokjes
• Onrustige darmen/ blaas
• Slecht slapen of heel vroeg wakker worden

Ook emotioneel kun je nog ‘klachten’ hebben na Brainspotting:

• Gevoelens die boven komen (emotioneel)
• Nieuwe inzichten waar je van “moet bijkomen”
• Kwetsbaar gevoel (alsof je filters een beetje weg zijn)
• Geïrriteerd, een kort lontje
• Onzekerheid
• Niet zoveel kunnen hebben

Sommige mensen ervaren helemaal geen klachten, en dat kan dus ook.

Waar moet je op letten na een sessie Brainspotting?

Brainspotting werkt nog 72 uur door. Neem je rust en drink voldoende water. Vermijd alcohol en intense ervaringen (bv afspreken met dat familielid waar je moeite mee hebt). Brainspotting kan allerlei gedachten, gevoelens en herinneringen in je losmaken. Net als in de sessie neem je waar wat er boven komt – zonder oordeel. Schrijf het eventueel voor jezelf op.

Als je twijfelt over de ernst van klachten die je ervaart, neem dan contact op met je Brainspotting therapeut.

Kan Brainspotting schadelijk zijn?

Het is onwaarschijnlijk dat er bijwerkingen van Brainspotting zijn op je lichaam, je hersenen of je mentale gezondheid. Het enige risico dat Brainspotting met zich meebrengt, is dat de sessies heftige of traumatische ervaringen oproepen en je hierdoor een intensieve ervaring hebt. Belangrijk dat je hier na afloop goed voor zorgt, zowel psychisch als lichamelijk. Om die reden is het ook verstandig om enkele sessies af te spreken, zodat je brein ook de kans krijgt om te archiveren wat je hebt opgeroepen.

Wat is het verschil tussen EMDR en Brainspotting?

Waar EMDR werkt volgens een protocol en met specifieke overtuigingen of een specifieke herinnering, is er bij Brainspotting geen protocol. De aandachtige aanwezigheid van de Brainspotting therapeut is vergelijkbaar met de EMDR therapeut, maar de bemoeienis is bij Brainspotting minimaal, omdat we het vertrouwen hebben dat als we volgen wat je brein en lichaam doen, er vanzelf opgeruimd wordt wat er uit de weg moet om te ‘overleven’. We sturen dus minimaal bij.

EMDR is een zeer effectieve methode om te werken met de dieper gelegen emotionele structuren in het brein. Naar EMDR is meer onderzoek gedaan (en ja het is effectief bij traumaverwerking). Brainspotting komt voort uit EMDR.